برخي از مهم‌ترين فوايد پيشينه‌شناسي عبارتند از:
1ـ بررسي پيشينه، زمينه قبلي و موقعيت فعلي مسأله پژوهشي را مشخص ميكند. پژوهشگر از اين طريق با خاستگاه و چگونگي ظهور مسأله، روند و مراحل تحول و تطور آن آشنا ميشود.
2ـ آشنايي با پژوهش‌هاي قبلي در هر مسأله، موجب آشكار شدن زواياي مبهم مي‌گردد و از طرفي از دوباره كاري و تكرار جلوگيري ميكند.
3ـ آشنا شدن با تجارب ديگران و بهره‌گيري از آن در زمينه منابع، روش، شيوه ارزيابي و نقد و غيره از جمله فوايد ديگر پيشينه‌شناسي است.
4ـ يكي ديگر از فوايد پيشينه‌شناسي، مشخص ساختن جايگاه پژوهش جديد است. براي اينكه يك پژوهش بتواند در فرايند جمعي توليد دانش شركت كند، بايد رابطه آن با پژوهش‌هاي قبلي مشخص گردد. از اين روست كه هر پژوهشي بايد از جايي شروع شود كه پژوهش‌هاي ديگران به آنجا ختم شده است تا روند رو به رشد دانش به مسير خود ادامه دهد.
فرضيه تحقيق
فرضيه تحقيق در گرو مسأله آن است و چيزي جز پاسخ حدسي، اجمالي و اوليه محقق به مسأله نيست.
به عبارت ديگر، پاسخ اجمالي و ابتدايي به سؤالات اصلي و فرعي پژوهش است.8 يا ميتوان گفت فرضيه بيانيه اي است كه در باره روابط بين دو يا چند متغير صادر ميشود وظيفه محقق، آزمون فرضيه يعني نقد، بررسي، اثبات، ابطال و تأييد آن است. آزمون‌هاي هر فرضيه محتاج روش‌ها و ابزارهاي مناسب ميباشد، لذا اتخاذ روش تحقيق منوط به روشني مسأله مورد نظر است. براي انجام اين كار لازم است تعريفي از متغير و انواع آن را داشته باشيم.
متغير و انواع آن
متغير به ويژگي اطلاق ميشود كه بيش از يك ارزش به آن اختصاص داده شود و تغييرات را از فردي به فرد ديگر يا از شئ به شئ ديگر نشان ميدهد . متغير ها بطور كلي به دو دسته تقسيم ميشوند .
- متغير گسسته
- متغير پيوسته
متغير گسسته مجموعه اي از ارزش هاي معين كه به يك پديده اختصاص داده ميشود . مانند رفتارهي مصرف كننده در اولين مواجه با يك محصول
متغير پيوسته هر پديده و هر عاملي عددي ميپذيرد مانند سن استفاده كنندگان از يك محصول
متغير ها از نظر نقشي كه در تحقيق بعهده دارند به نوع ديگري تقسيم ميشوند
- متغير مستقل Independent variable
- متغير وابسته dependent variable
- متغير ناخواسته unwanted variable
متغير مستقل را محقق دستكاري، كنترل و مشاهده ميكند تا اثرش را بر آزمودني دريابد .
متغير وابسته پديده اي است كه تاثير تغييرات متغير مستقل بر آن مد نظر است.
متغير ناخواسته پديده اي است كه در حيطه تحقيق وجود داشته و بعضا" محدود كننده ادامه تحقيق بطور كامل بوده ويا بررسي متغير مستقل را دچا مشكل يا خطا ميكند .
بطور مثال در بررسي تاثير فرم كلي يك محصول بر ميزان فروش آن فرم كلي محصول متغير مستقل است ميزان فروش محصول متغير وابسته است از مد رفتن يا حضور يك محصول جديد در بازار يك متغير ناخواسته است.
انواع فرضيه
فرضيه بر اساس تعداد متغير ها به دودسته تقسيم ميشوند
فرضيه يك متغيره ؛ يعني فرضيه اي كه تنها يك عامل را بر يك عامل ديگر بررسي ميكند
فرضيه چند متغيره ؛ چند عامل را بر يك يا چند عامل ديگر بررسي ميكند .
مثلا" تاثير ميزان پيچيدگي گشتالت يك محصول بر رضايتمند مصرف كننده يك فرضيه يك متغيره است و تاثير پيچيدگي گشتالت ، سادگي استفاده و قيمت يك محصول بر ميزان فروش و رضايت مند مصرف كننده در طول اسنفاد ه از آن يك فرضيه چند متغيره است .
فرضيه جهت دار ؛ فرضيه ايست كه جهت حركت عوامل و نوع اثر گذاري عوامل در آن مشخص است.
فرضيه بدون جهت جهت اثر متغير ها مشخص نميشو ولي د فرضيه به نوعي مستتر است .
بطور مثال احتمالا" جنس مواد به كار رفته در صندلي هاي پاركها باعث وانداليسم ميشود . اين يك فرضيه جهت دار است و لي بررسي عوامل موثر بر مانداليسم يك فرضيه بدون جهت است.
فرضيه صفر يا تهي ؛ فرضيه ايست كه وجود رابطه بين دو يا چند عامل را نفي ميكند .
فرضيه مخالف
اين امر در خصوص گزينش اطلاعات نيز صدق ميكند. كفايت، شايستگي و ارتباط اطلاعات بر حسب مسأله تحقيق، معين ميشود.
نتايج قطعي و دقيق حاصل از آزمون فرضيه، به نظريه ختم مي شود؛ لذا بين فرضيه و نظريه تفاوت زيادي بوده و نبايد با يكديگر خلط شوند. انتخاب چارچوب نظري و تدوين فرضيه تحقيق نيازمند آشنائي با انواع تحقيق و روشهاي تحقيق مختلف با توجه به موضوع تحقيق ميباشد در ادامه به تقسيم بندي هاي رايج تحقيق و پژوهش از نظر نوع مسئله، هدف، روش جمع آوري اطلاعات، زمان تحقيق، جهت گيري طرح تحقيق و .. اشاره خواهد شد
1ـ بررسي پيشينه، زمينه قبلي و موقعيت فعلي مسأله پژوهشي را مشخص ميكند. پژوهشگر از اين طريق با خاستگاه و چگونگي ظهور مسأله، روند و مراحل تحول و تطور آن آشنا ميشود.
2ـ آشنايي با پژوهش‌هاي قبلي در هر مسأله، موجب آشكار شدن زواياي مبهم مي‌گردد و از طرفي از دوباره كاري و تكرار جلوگيري ميكند.
3ـ آشنا شدن با تجارب ديگران و بهره‌گيري از آن در زمينه منابع، روش، شيوه ارزيابي و نقد و غيره از جمله فوايد ديگر پيشينه‌شناسي است.
4ـ يكي ديگر از فوايد پيشينه‌شناسي، مشخص ساختن جايگاه پژوهش جديد است. براي اينكه يك پژوهش بتواند در فرايند جمعي توليد دانش شركت كند، بايد رابطه آن با پژوهش‌هاي قبلي مشخص گردد. از اين روست كه هر پژوهشي بايد از جايي شروع شود كه پژوهش‌هاي ديگران به آنجا ختم شده است تا روند رو به رشد دانش به مسير خود ادامه دهد.
فرضيه تحقيق
فرضيه تحقيق در گرو مسأله آن است و چيزي جز پاسخ حدسي، اجمالي و اوليه محقق به مسأله نيست.
به عبارت ديگر، پاسخ اجمالي و ابتدايي به سؤالات اصلي و فرعي پژوهش است.8 يا ميتوان گفت فرضيه بيانيه اي است كه در باره روابط بين دو يا چند متغير صادر ميشود وظيفه محقق، آزمون فرضيه يعني نقد، بررسي، اثبات، ابطال و تأييد آن است. آزمون‌هاي هر فرضيه محتاج روش‌ها و ابزارهاي مناسب ميباشد، لذا اتخاذ روش تحقيق منوط به روشني مسأله مورد نظر است. براي انجام اين كار لازم است تعريفي از متغير و انواع آن را داشته باشيم.
متغير و انواع آن
متغير به ويژگي اطلاق ميشود كه بيش از يك ارزش به آن اختصاص داده شود و تغييرات را از فردي به فرد ديگر يا از شئ به شئ ديگر نشان ميدهد . متغير ها بطور كلي به دو دسته تقسيم ميشوند .
- متغير گسسته
- متغير پيوسته
متغير گسسته مجموعه اي از ارزش هاي معين كه به يك پديده اختصاص داده ميشود . مانند رفتارهي مصرف كننده در اولين مواجه با يك محصول
متغير پيوسته هر پديده و هر عاملي عددي ميپذيرد مانند سن استفاده كنندگان از يك محصول
متغير ها از نظر نقشي كه در تحقيق بعهده دارند به نوع ديگري تقسيم ميشوند
- متغير مستقل Independent variable
- متغير وابسته dependent variable
- متغير ناخواسته unwanted variable
متغير مستقل را محقق دستكاري، كنترل و مشاهده ميكند تا اثرش را بر آزمودني دريابد .
متغير وابسته پديده اي است كه تاثير تغييرات متغير مستقل بر آن مد نظر است.
متغير ناخواسته پديده اي است كه در حيطه تحقيق وجود داشته و بعضا" محدود كننده ادامه تحقيق بطور كامل بوده ويا بررسي متغير مستقل را دچا مشكل يا خطا ميكند .
بطور مثال در بررسي تاثير فرم كلي يك محصول بر ميزان فروش آن فرم كلي محصول متغير مستقل است ميزان فروش محصول متغير وابسته است از مد رفتن يا حضور يك محصول جديد در بازار يك متغير ناخواسته است.
انواع فرضيه
فرضيه بر اساس تعداد متغير ها به دودسته تقسيم ميشوند
فرضيه يك متغيره ؛ يعني فرضيه اي كه تنها يك عامل را بر يك عامل ديگر بررسي ميكند
فرضيه چند متغيره ؛ چند عامل را بر يك يا چند عامل ديگر بررسي ميكند .
مثلا" تاثير ميزان پيچيدگي گشتالت يك محصول بر رضايتمند مصرف كننده يك فرضيه يك متغيره است و تاثير پيچيدگي گشتالت ، سادگي استفاده و قيمت يك محصول بر ميزان فروش و رضايت مند مصرف كننده در طول اسنفاد ه از آن يك فرضيه چند متغيره است .
فرضيه جهت دار ؛ فرضيه ايست كه جهت حركت عوامل و نوع اثر گذاري عوامل در آن مشخص است.
فرضيه بدون جهت جهت اثر متغير ها مشخص نميشو ولي د فرضيه به نوعي مستتر است .
بطور مثال احتمالا" جنس مواد به كار رفته در صندلي هاي پاركها باعث وانداليسم ميشود . اين يك فرضيه جهت دار است و لي بررسي عوامل موثر بر مانداليسم يك فرضيه بدون جهت است.
فرضيه صفر يا تهي ؛ فرضيه ايست كه وجود رابطه بين دو يا چند عامل را نفي ميكند .
فرضيه مخالف
اين امر در خصوص گزينش اطلاعات نيز صدق ميكند. كفايت، شايستگي و ارتباط اطلاعات بر حسب مسأله تحقيق، معين ميشود.
نتايج قطعي و دقيق حاصل از آزمون فرضيه، به نظريه ختم مي شود؛ لذا بين فرضيه و نظريه تفاوت زيادي بوده و نبايد با يكديگر خلط شوند. انتخاب چارچوب نظري و تدوين فرضيه تحقيق نيازمند آشنائي با انواع تحقيق و روشهاي تحقيق مختلف با توجه به موضوع تحقيق ميباشد در ادامه به تقسيم بندي هاي رايج تحقيق و پژوهش از نظر نوع مسئله، هدف، روش جمع آوري اطلاعات، زمان تحقيق، جهت گيري طرح تحقيق و .. اشاره خواهد شد
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر